Bạn đang muốn tìm hiểu ca trù là gì? Nguồn gốc, đặc điểm của loại hình nghệ thuật đặc sắc ca trù? Vậy thì đừng bỏ qua bài viết sau đây, chúng tôi sẽ giải đáp những thắc mắc trên và giúp bạn hiểu hơn về nghệ thuật dân gian ca trù. Cùng Việt Mới Audio tìm hiểu nhé!

Nội Dung Bài Viết

1. Tìm hiểu về ca trù

1.1 Ca trù là gì? Hát ả đào là gì?

Ca trù là loại hình âm nhạc dân gian truyền thống kết hợp giữa thi ca và âm nhạc. Đây là một bộ môn nghệ thuật truyền thống ở khu vực miền Bắc nước ta. Ca trù có nhiều lối hát đa dạng như thét nhạc, hồng hạnh non mai, hát nói…. Ngoài ra, khi hát ca trù, người nghệ nhân sẽ được thưởng các thẻ làm bằng tre thay cho bằng tiền tiền mặt trực tiếp.

Ca trù là dạng nghệ thuật biểu diễn với nhiều thể văn chương như thể truyện, thể ngâm, thể phú… Trong dân gian, ca trù còn mang rất nhiều tên gọi khác như hát ả đào, cô đầu…

>>>> Đừng Bỏ Qua: Nhạc 8D là gì? Âm thanh 8D có phải âm thanh 8 chiều?

1.2 Ca trù tiếng Anh là gì?

Ca trù dịch sang tiếng Anh có nghĩa là ceremonial/festival, tức là bài hát được sử dụng trong lễ hội. Ý của từ là nói đến không gian biểu diễn của ca trù.

1.3 Ca trù trong tiếng Nhật là gì?

Nhiều người đánh giá ca trù gần giống như nghệ thuật Gheisha của Nhật. Hai dạng biểu diễn nghệ thuật này đều đòi hỏi người biểu diễn phải hiểu biết và cảm thụ sâu sắc văn thơ, âm nhạc. Ngoài ra, người biểu diễn còn phải mang sự lịch lãm tinh tế vào ca trù để thưởng thức.

>>>> Có Thể Bạn Quan Tâm: Beatbox là gì? Bật mí những bí mật hay ho về nghệ thuật beatboxing

2. Ca trù có nguồn gốc từ đâu?

Ca trù có nguồn gốc lâu đời từ xa xưa trong đời sống nhân dân. Tùy vào từng giai đoạn lịch sử, tình hình đất nước mà sự phát triển của ca trù sẽ có lúc thăng, lúc trầm, cụ thể như sau:

Ở thời Tiền Lê và thời Lý: Ca trù ngày càng phát triển và hoàn thiện do nghề ca xướng được triều đình coi trọng và lập ra tổ chức để người dân hành nghề.
Thời Trần: Ca trù ngày càng thịnh hành, xuất hiện nhiều trong đời sống xã hội.
Sau khi cây đàn đáy do Đinh Lễ sáng chế ra, ca trù chính thức ra đời.
Thời Pháp thuộc: Nhận thức của nhân dân về ca trù lệch lạc mãi đến tận sau này. Đây được xem là thời kì đen tối trong lịch sử phát triển ca trù do có những người lợi dụng nghệ thuật biểu diễn này để làm nghề “bán phấn buôn hương”.

>>>> Không Nên Bỏ Qua: Ballad là gì? Những thông tin thú vị về nhạc pop ballad có thể bạn chưa biết

3. Ca trù mang nhiều đặc điểm của nghệ thuật văn hóa truyền thống

3.1 Các thành phần chính trong ca trù

Một chầu hát ca trù sẽ bao gồm ba thành phần chính:

Ả đào: Đây là nhân vật quan trọng nhất của tiệc ca trù. Nghệ nhân này sẽ vừa hát vừa gõ phách nên được xem như linh hồn của một bài ca trù. Với giọng hát của ả đào, những giá trị thẩm mỹ của các áng thơ ca trù sẽ được cất lên và truyền tải đến các người nghe.
Kép: Đây cũng là thành viên quan trọng của đoàn hát ca trù. Kép là người gảy đàn cho ả đào hát và đôi lúc cũng có tham gia hát.
Tác giả bài hát: Sẽ được gọi là quan viên. Người này sẽ làm nhiệm vụ đánh trống chầu chấm câu và biểu lộ các chỗ đắc ý bằng tiếng trống.

3.2 Ca trù là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa thi ca và âm nhạc

Những ca từ được sử dụng trong hát ả đào đều là những vần thơ, áng văn giàu nhạc điệu. Đặc biệt, ngôn từ của ca trù đều chan chứa tình cảm của người yêu cuộc sống và được viết nên bởi sự những tác giả tài hoa. Tác giả ca trù ngày xưa thường sẽ là văn nhân, các thi sĩ hoặc quan viên có tính tình phóng khoáng và từng nổi danh với nhiều giai thoại như Chu Mạnh Trinh, Nguyễn Công Trứ, Tản Đà, Cao Bá Quát, Nguyễn Hàm Ninh….

3.3 Ca trù được biểu diễn ở đâu?

Không gian biểu diễn của ca trù thường là ngay trên tấm chiếu. Ả đào sẽ ngồi hát ở vị trí giữa chiếu. Kép và quan viên sẽ ngồi ở vị trí chếch sang hai bên. Vị trí hát ca trù thường là ở cửa đình, cửa quyền, hát tại gia, hát thi và hát ca quán. Mỗi không gian sẽ có một lối hát vá cách thức trình diễn riêng.

Ca trù là di sản văn hóa gì — Ca trù được biểu diễn ở đâu?

Thời xưa, ca trù được tổ chức dưới sự quản lý rất chặt chẽ bởi thành phường, giáo phường. Trong đó, ca trù sẽ hoạt động dưới sự cai quản của trùm phường và quản giáp. Sự truyền nghề, học đàn, học hát, đào nương vào nghề, chọn đào nương đi hát thi đều được quy định rõ ràng.

3.4 Ca trù gắn liền với đời sống sinh hoạt người dân Việt Nam

Ca trù gắn liền với đời sống của người dân Việt Nam. Ca trù thường được biểu diễn trong không gian văn hóa từ thế kỷ 15 đến nay. Vì xuất hiện ở nhiều giai đoạn lịch sử và được chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác nên ca trù được xem là nét tinh thần trong tiềm thức nhiều người dân Việt Nam.

Ca trù từng rất thịnh hành tại khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Ca trù ở đâu đi nữa cũng được xem là một bộ môn nghệ thuât lâu đời có ý nghĩa đặc biệt trong kho tàng ca nhạc dân gian của người Việt Nam.

4. Ca trù mang đậm giá trị nghệ thuật và văn hóa

4.1 Ca trù mang giá trị nghệ thuật

Ca trù mang nhiều giá trị nghệ thuật đặc biệt như là loại hình nghệ thuật có rất nhiều thể thức và giai điệu khác nhau…. Về âm nhạc, những nhạc khí đặc trưng của ca trù là đàn đáy, phách và trống. Trải qua quá trình sử dụng lâu dài, những nhạc cụ này góp phần đưa ca trù trở thành một thể loại thanh nhạc dân gian kinh điển của Việt Nam.

4.2 Ca trù mang giá trị văn hóa

Ca trù mang giá trị nhận thức sâu sắc và là kho tàng tri thức phong phú của dân tộc. Quan điểm, tư tưởng của đất nước qua từng kì phát triển đều được thể hiện qua hát ả đào. Bên cạnh đó, ca trù mang giá trị sâu sắc về đạo lí làm người và tôn vinh những tình cảm tốt đẹp của con người.

Ngoài ra, ca trù còn sở hữu giá trị văn hóa, giáo dục, tín ngưỡng sâu sắc trong nhiều giai đoạn lịch sử. Mỗi giai đoạn lịch sử, ca trù lại có những đặc trưng riêng, phong phú trong nội dung thể hiện.

5. Ca trù là di sản văn hóa gì của Việt Nam?

Ca trù đã được UNESCO ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp của nhân loại vào ngày 1/10/2009. Do đó, để giữ gìn di sản văn hóa này, chúng ta cần phải:

Thường xuyên tổ chức các buổi biểu diễn ca trù
Hiểu rõ bản chất và nguồn gốc của ca trù
Nâng cao chất lượng nghệ thuật biểu diễn ca trù.
Cần phải nâng cao nhận thức của mọi người về Ca trù
Có các chính sách hỗ trợ các nghệ nhân ca trù lớn tuổi, khuyến khích việc truyền dạy ca trù cho các thế hệ sau.

Bài viết trên đây với những chia sẻ về ca trù hi vọng đã giải thích cho câu hỏi ca trù là gì và những đặc điểm cũng như giá trị của ca trù. Việt Mới Audio hy vọng rằng trong thời gian tới đây loại hình ca trù sẽ được phổ biến hơn với mỗi người. Để những giá trị văn hóa, nghệ thuật mà ca trù mang lại được góp mình vào quá trình phát triển của mỗi người rong thời đại 4.0 này.

>>>> Đọc Thêm: Nhạc Acoustics là gì? Không gian, nhạc cụ thích hợp Acoustics